Қазіргі адамның өмірін теледидарсыз елестету мүмкін емес. Біздің көпшілігіміз оны күнделікті қажеттіліктердің бірі деп санайды. Бірақ, қоғамдық өмірдің көптеген құбылыстары сияқты, теледидар - «екі қырлы қылыш».
Виртуалды шындық немесе шын эмоциялар ма?
Теледидардың артықшылықтарының бірі - сіздің пәтеріңізде болғанда әлем туралы алуан түрлі ақпарат алудың көптеген мүмкіндіктері. Бейтаныс және таңғажайып пейзаждарды қараңыз, Оңтүстік Африка тұрғындарының күнделікті өміріне үңіліңіз, мелодрама кейіпкерлерімен армандаңыз - теледидар біздің күнделікті күйбең тіршіліктен алшақтатып, күнделікті өмірді жарқын етеді. Ол көңіл көтереді, жалғыздықты жеңілдетеді, эмоцияны бастан кешіреді - жағымсыз да, мазасыз да, жағымды да.
Бір жағынан, адамның жалғыздығын жақсарту қасиетті нәрсе, бірақ тәуелділік пен әлеуметтік фобия дамиды. Сізге нақты өмірде, эмоцияларда өмір сүру керек - өз тәжірибеңізді сақтау үшін. Кез-келген ток-шоуға қатысушының әңгімесін тыңдай отырып, неге көп жағдайда көрермен алдында кәсіби актриса тұрғанда жылау керек? Адам теледидар алдында отырып, оның виртуалды экскурсияларын көруге сапарлар мен нақты саяхаттардан гөрі шынайы қарым-қатынас дағдыларын жоғалта алмайды.
Қараңыз және өтірік айтыңыз ба, жоқ па және жүгірдіңіз бе?
Теледидардың тағы бір кемшілігі - бұл жалқаулық пен отырықшы мінез-құлықты насихаттау. Гаджеттерге толы әлемде ұзақ уақытқа қайта шықпау қажет болғанда, адамдар сіздің үйіңізге тамақ пен киім жіберіп қана қоймай, жұмысты «жеткізе» де алады. Әрине, сіз мезгіл-мезгіл спорттық жаттығу арнасына ауысып, трансляцияның кейіпкерлерімен сөйлесе аласыз. Бірақ шынайы әлем әрдайым теледидарда көрсетілгенге қарағанда қызықты. Ең жақсы демалыс - теледидар алдындағы диванға отыру емес, серуендеу немесе балалармен далада ойнау.
Көптеген ақпарат - ойлануға уақыт жоқ
Теледидар прогресстің жетістіктерін - ақпаратты көпшілікке жедел жеткізуді көрсетеді. Әрине, мұның артықшылығы бар: қоғам бір толқын ұзындығында өмір сүреді, оқиғалар мен жаңалықтардан хабардар болады, проблемалар мен қауіптер туралы уақтылы хабардар болады, шалғай қалалар мен елдерде не болып жатқанын біледі. Сонымен қатар минус бар - теледидар ақпаратты тікелей бермейді, бірақ делдал арқылы - сол адамдар, теледидарда жұмыс істейтін мамандар. Жұртшылыққа өз кезегінде билікке тәуелді телекомпаниялар басшыларының көзқарасы бойынша білуі қажет нәрсені ғана білуге рұқсат етіледі. Эфирдің еркіндік дәрежесін анықтайтын күш. Ақпарат бұқара үшін сүзгіден өткізіліп қана қоймай, абсолютті көпшілік билікке қажетті көзқарасты қалыптастыратындай етіп айқын екпінмен беріледі. Осы тұрғыдан алғанда, теледидарлар адамдарды «ақымақтыққа» айналдырып, табиғи «анализаторлардың» атрофиясын қажетсіз деп санайды.
Шындық қайда?
Теледидардың ең қауіпті минусы - көрерменді көрсетілген оқиғалардың растығына сендіру мүмкіндігі. Біз ток-шоуларға, фильмдерге, жаңалықтарға көбіне естіген ақпаратымыздың растығын тексере алмай-ақ сенеміз. Технологияның дамуы көрермен экраннан тыс қуыршақтарға қажет эмоцияларды сезінуі үшін қажетті суреттерді шебер жасауға мүмкіндік береді.
Бірақ, мүмкін, адамзатты эволюция нәтижесінде алынған ақпараттағы өтіріктің дәрежесін интуитивті түрде анықтауға үйренетін талассыз артықшылыққа итермелейтін шығар?..
